GESCHIEDENIS VAN DE HEERLENSE BEIAARD
Een beiaard of carillon is een met een klavier bespeelbaar muziekinstrument, bestaande uit tenminste 23 bronzen klokken. Het is een typisch Nederlands instrument.
De eerste, zij het zeer bescheiden poging om een beiaard in de Sint Pancratiustoren te verwezenlijken, dateert van 1920. In dat jaar werd namelijk een automatisch spelende voorslag in de toren geïnstalleerd. Deze bestond uit vier klokken die door Petit & Edelbrock uit Gescher (Westtfalen, B.R.D.) gegoten waren. In verband met de Duitse klokkenvordering uit 1942 waaraan ook deze klokken ten onder gingen, is niet meer na te gaan welke toon en en afmetingen ze hebben gehad.
In 1946 werden vier door Petit & Fritsen uit Aarle Rixtel gegoten luidklokken in de toren opgesteld met de tonen
es 1 - 1375 kg
ges 1 - 816 kg
as 1 - 577 kg
bes 1 - 408 kg
Vervolgens werd enkele jaren later op de luidklokkenstoel een klein frame gemonteerd waarin drie klokjes met de tonen es2, f2 en ges2 opgenomen waren. Ook deze waren door genoemde gieter vervaardigd. Tezamen met de kleinste luidklok vormden ze een voorslag, die elk kwartier het Big Ben melodietje liet horen. Omstreeks dezelfde tijd, in 1949, kwam de toenmalige pastoor-deken der Sint Pancratiusparochie, Mgr. ir. J.H.H. Bemelmans, op de gedachte om naar een grote, handbespeelde beiaard te streven. Een gerede aanleiding om dit te verwezenlijken vormde zijn 40-jarig priesterjubileum in 1964. Door vele parochianen maar ook door andere inwoners van Heerlen en door de Staatsen Oranje-Nassaumijnen werden dan ook donaties gedaan, terwijl het gemeentebestuur tenslotte een niet onbelangrijk crediet voteerde. Dit alles is in een opschrift op de zwaarste klok van de beiaard vermeld. Tevens vindt men daarop, naar oude gewoonte, de namen van de toenmalige kerkelijke en wereldlijke hoogwaardigheidsbekleders, alsmede die van de leden van het kerkbestuur.
Het was Eijsbouts die tenslotte de opdracht kreeg om een spel van 47 klokken te vervaardigen. Daarbij werden de klokken uit de jaren veertig ingeruild en als klokspijs gebruikt. Adviseur hierbij was de Katholieke Klokken- en Orgelraad.
Op 2 augustus 1964 was het de grote dag voor Heerlen. In tegenwoordigheid van burgemeester en wethouders, mijndirecties en vele Heerlenaren werd de beiaard door de jubilerende pastoor-deken aan het kerkbestuur officieel aangeboden en werden, onder groot bijval van het talrijk aanwezige publiek, de klokken ingespeeld door Jaap van der Ende, Ria yan Viegen-Pieffers en de eerste stadsbeiaardier van Heerlen, Harry Lückers.
In 1969 droeg deze zijn ambt over aan Mathieu Steijns, die het stadsbeiaardierschap combineerde met zijn baan als docent aan de Heerlense muziekschool. Onder zijn impuls kwam een provinciale samenwerking van beiaardiers en beiaardeigenaren tot stand, waarbij Heerlen meermaals als gastheer fungeerde. In 1995 werd zijn zoon Frank Steijns benoemd tot Heerlense stadsbeiaardier.
Frank Steijns, tevens violist in het orkest van André Rieu, doet er alles aan het instrument dichter bij de bevolking te brengen. Met inachtneming van de kerkelijke waarden en tradities geeft hij ook 'populaire' concerten met licht klassieke, musical- of popmuziek. In 1997 speelde hij zelfs letterlijk en figuurlijk 'heavy metal' op de 10000 kilo zware bronzen klokken van de beiaard, tijdens het festival Booch dat in de binnenstad plaatsvond.
U kunt verzoeknummers aanvragen die tijdens de concerten op zaterdagmorgen tijdens de zomermaanden worden gespeeld.
Daartoe hangt een lijst achter in de kerk. U kunt ook een mail sturen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Links voor meer informatie:
Klokkengieterijen die klokken goten voor de Pancratiuskerk:
www.eijsbouts.com
www.petit-edelbrock.de
www.petit-fritsen.nl
Algemene ontstaansgeschiedenis van het carillon of de beiaard kan je vinden onder deze link
www.beiaard.org/beiaardgeschiedenis.html
De Heerlense stadsbeiaardier: Frank Steijns
